Een brug slaan tussen wetenschap en industrie voor concrete impact in de bouwwereld (2024)

Toen de inventarisatieronde voor het toekennen van de jaarlijkse eredoctoraten vanuit de TU/e begon, noteerde Brouwers Scriveners naam vol overtuiging op het lijstje. “We werken al heel lang samen en ze heeft me vaak op verschillende manieren verder geholpen. Ze is een autoriteit op haar vakgebied en weet heel goed hoe ze concrete impact creëert.”

De les om uit die ‘ivoren toren’ te komen, zoals ze het zelf omschrijft, leerde Scrivener als beginnend academicus in de jaren tachtig van de vorige eeuw. “Ik was gefascineerd door materialen en omdat beton zo enorm veel gebruikt wordt, vroeg ik me af wat nodig was om dat materiaal toekomstbestendig te maken.”

“Antwoorden vond ik destijds niet binnen de wetenschap, dus stapte ik over naar de industrie. Daar realiseerde ik me dat eigenlijk niemand het wist. Maar inmiddels kon ik een brug slaan tussen beide werelden via het oprichten van een consortium dat wél tot de kern kon komen.”

Krachten- en kennisbundeling

Het bleek een gouden greep die de tijdsgeest meekreeg. “De negatieve milieu-impact van bouwmaterialen kwam steeds vaker ter sprake en vooral cement en beton waren boosdoeners omdat ze wereldwijd massaal gebruikt worden”, legt ze uit. “Dus als we daarmee verbetering konden boeken, zou het positieve effect ook meteen heel groot zijn.”

De krachten- en kennisbundeling binnen het consortium wierp zijn vruchten af en leverde in het bijzonder de uitvinding van LC3-technologie (kalksteen gecalcineerd kleicement) op. Daarmee vermindert de CO₂-intensiteit van cement tot veertig procent.

Innovatief en implementeerbaar

Deze technologie wordt inmiddels ingezet door bedrijven in meer dan veertig landen. Dat noemt Brouwers, de erepromotor van Scrivener, als een belangrijk wapenfeit: “LC3 kan meteen toegepast worden in de praktijk. Er is geen nieuwe infrastructuur voor nodig, het kan in dezelfde ovens als gewoon beton en cement. Dus het is innovatief maar ook implementeerbaar.”

Karen zit altijd dicht bij de praktijk en luistert naar wat daar speelt. Ze weet heel goed wat wel en niet zal werken.

Erepromotor Jos Brouwers

Volgens hem is juist die combinatie kenmerkend voor Scrivener. “Ze is heel realistisch. Misschien omdat ze in de industrie heeft gewerkt? Ze zit altijd dichtbij de praktijk en luistert naar wat daar speelt. Ze weet vaak heel goed wat wel en niet zal werken.”

Inspirerende samenwerkingspartner

Eigenschappen die haar een inspirerende en gewaardeerde samenwerkingspartner maken, weet Brouwers. “Ze heeft zeggenschap in de toekenning van onderzoeksprojecten en leidde zelf een aantal grote EU-projecten. Daardoor heeft ze enorm bijgedragen aan het duurzamer maken van de wereldwijde bouwsector.”

“Tegenwoordig staat ze aan het roer van het wetenschappelijk comité van Innovandi, het onderzoeksnetwerk van de Global Cement and Concrete Association (GCCA); een conglomeraat van bedrijven en wetenschappers dat nieuwe stappen wil zetten met de aanpak van milieuproblemen.”

Toename van bouwprojecten

Innovandi komt voort uit een eerdere consortium dat Scrivener opzette, Nanocem. “We zijn van een Europese naar een globale organisatie gegaan. Dat is belangrijk omdat we de komende jaren vooral in het zuiden van de wereld een toename aan bouwprojecten verwachten. Dus daar moeten we onze pijlen op richten. In China zien we een afname, maar vooral India en Afrika komen op. In die landen moeten we nu al teams opzetten om duurzame ontwikkelingen te realiseren.”

Want natúúrlijk kan ze het niet alleen, zeker niet in andere landen. “Als we echt resultaat willen boeken, hebben we lokale mensen nodig die weten wat in hun land werkt, zodat we van daaruit verder kunnen denken”, benadrukt ze.

Realistische verwachtingen en doorzettingsvermogen

Die lokale vervlechting maakt het vaak ook ingewikkeld, erkent ze. Wat in algemene zin geldt voor de hele bouwsector. “Het is toch een zakenwereld. Aandeelhouders willen winst, bedrijven willen niet falen. Mensen houden in principe niet van veranderingen. Ook niet als dat betekent dat ze op de lange termijn juist geld besparen, want ze zien vooral de geld- en tijdsinvesteringen op de korte termijn.”

Met realistische verwachtingen en doorzettingsvermogen langzaam maar zeker die zienswijze veranderen, is daarom haar advies. “In India kregen we tien jaar geleden ook te horen ‘dat ze onze ideeën niet nodig hadden’. Nu vinden ze het fantastisch. Omdat we hebben laten zien dat duurzame materialen net zo goed en betrouwbaar zijn als de gangbare varianten.”

De bouwwereld verandert maar langzaam. Raak niet ontmoedigd als het niet meteen lukt. Houd gewoon vol en overtuig met feiten.

Eredoctor Karen Scrivener

“Toen we eind vorige eeuw met cement en beton aan de slag gingen, vroeg ook iedereen waarom. We hebben toch iets dat werkt en dat we kennen? Totdat de zorgen over klimaatverandering opkwamen. Toen ging de een na de ander om. Dus raak niet ontmoedigd als het niet meteen lukt, houd gewoon vol en overtuig met feiten.”

Lessen voor jonge onderzoekers

Dat is een van de lessen die Scrivener jonge onderzoekers wil meegeven. Maar ook: “Stop geen moeite in werk dat niet relevant is. Zien dat jouw inspanningen impact hebben in de echte wereld heb je echt nodig om gemotiveerd te blijven. Nu ik een succesvolle carrière heb, is het makkelijk om alleen daar naar te kijken. Maar het was zeker niet altijd makkelijk. Dat is ook heel normaal. We zijn uiteindelijk allemaal mensen, met goede en slechte tijden, hoogtepunten en teleurstellingen. Een goede nacht slaap doet overigens ook wonderen, in de ochtend is alles beter.”

Levenslessen bieden perspectief

Net zoals dat opgaat voor leeftijd, voegt ze eraan toe. “Als je jong bent, kun je je soms best verloren voelen. Ik ben blij om in de zestig te zijn, de levenslessen helpen om dingen in perspectief te plaatsen. En als vrouw is het ook wel fijn om niet meer per ongeluk aangezien te worden voor de secretaresse”, zegt ze met een knipoog.

Waarmee ze wel raakt aan een serieuzere kwestie, want vrouwen in de overwegend mannelijke bouwwereld hebben niet altijd de wind in de zeilen. “Het voelt soms als een lekkende pijplijn: vrouwen vallen vaker af omdat het lastig is om werk en gezin te combineren. Ik had veel geluk met mijn echtgenoot, maar dat geldt niet voor iedereen.”

Soms voelt het alsof we al veertig jaar hetzelfde gesprek voeren. Toch zie ik zeker verschillen met vroeger, dus er is hoop.

Eredoctor Karen Scrivener

Dat veranderingen op dat gebied vrij langzaam op gang komen, noemt ze ontmoedigend. “Soms voelt het alsof we al veertig jaar hetzelfde gesprek voeren. Toch zie ik zeker verschillen met vroeger. Dus er is hoop en zolang vrouwen daarin én in zichzelf blijven geloven, komen we steeds meer vooruit.”

“Laten we ook niet teveel van onszelf vragen; vrouwen hebben de neiging om te perfectionistisch te zijn. Ben vergevingsgezind als het een keer niet precies loopt zoals je denkt dat het moet.”

Nieuw publiek

In dat opzicht ziet Scrivener haar eredoctoraat als een kans om een nieuw publiek te bereiken met haar kennis en inzichten. “Natuurlijk is het een prachtige erkenning van mijn werk. Daar ben ik absoluut trots op. Maar ik hoop er vooral een volgende generatie mee te bereiken, die nu opgeleid wordt aan de TU/e. Daarin hebben universiteiten een belangrijke rol. Dat ik daaraan kan bijdragen door nu een podium te krijgen, voelt als een enorme eer.”

• Nieuwsoverzicht

• Nieuwsoverzicht